«ការស្គាល់ខ្លួនឯងតាមរយៈទស្សនវិទូ» (ភាគ២)
ទស្សនវិទូបានចំណាយពេលអស់រាប់ពាន់ឆ្នាំមកហើយក្នុងការស្វែងរកការស្គាល់ខ្លួនឯង។ តើខ្ញុំជានរណា? ធ្វើយ៉ាងម៉េចទើបស្គាល់ខ្លួនឯង? ហេតុអ្វីចាំបាច់ត្រូវស្គាល់ខ្លួនឯង? ស្គាល់ខ្លួនឯងទៅបានប្រយោជន៍អ្វីខ្លះ? ហេតុផលក្នុងការស្គាល់ខ្លួនឯងគឺ ងាយស្រួលគ្រប់គ្រងខ្លួនឯង រកសុភមង្គលឲ្យខ្លួនឯង និងងាយផ្តល់នូវអត្ថន័យជីវិតដល់ខ្លួនឯង ព្រោះថាតម្លៃរបស់មនុស្សមិនស្ថិតនៅត្រឹមតែការរស់ដូចសត្វប៉ុណ្ណោះទេ ។ ទស្សនវិទូ អារីស្តូត យល់ថាការស្គាល់ខ្លួនឯង គឺជាចំណុចចាប់ផ្តើមនៃគតិបណ្ឌិត ។ ដូច្នេះដើម្បីស្គាល់ខ្លួនឯង អ្នកគួរពិចារណា១៧ចំណុចសំខាន់ៗដូចខាងក្រោមនេះ៖
«ការស្គាល់ខ្លួនឯងតាមរយៈទស្សនវិទូ» (ភាគ១) https://thmeythmey25.com/detail/88637
៩. រៀនស្វែងយល់ពីគុណធម៌ និងប្រើប្រាស់ឲ្យបានត្រឹមត្រូវតាមមុខងារ៖ គុណធម៌ ជាពាក្យដែលគេងាយនិយាយ ប៉ុន្តែមិនងាយយល់ ព្រោះគុណធម៌ មានន័យស៊ីម្រៅ និងមានអត្ថន័យច្រើនយ៉ាង ។ ជាក់ស្តែង គុណធម៌តាមបែប អារីស្តូត រួមមាន ភាពក្លាហាន ការដឹងប្រមាណ យុត្តិធម៌ ជាដើម។ ចំណែកគុណធម៌របស់ទស្សនវិទូ ខុង ជឺ វិញរួមមាន កតញ្ញូ ភាពស្មោះត្រង់ ការជួយគ្នាទៅវិញទៅមក ជាដើម ។ ឧទាហរណ៍ មុខងាររបស់ភាពក្លាហាន គឺទប់ទល់ជាមួយនឹងឧបសគ្គ និងភាពភ័យខ្លាច ប៉ុន្តែភាពក្លាហាន ជ្រុលពេកក៏អាចបំផ្លាញអ្នកបានដែរ។ មនុស្សរស់បានព្រោះអាហារ ប៉ុន្តែយើងមិនអាចបរិភោគអាហារមួយពេលចំនូន១០ចានបាននោះទេ ព្រោះវាអាចធ្វើឲ្យអ្នកស្លាប់បាន នេះគឺជាមុខងាររបស់ការដឹងប្រមាណ ។ ដូច្នេះដើម្បីយល់ពីខ្លួនឯងឲ្យកាន់តែច្បាស់លាស់ អ្នកគប្បីស្វែងយល់ពីអត្ថន័យគុណធម៌នីមួយៗឲ្យបានច្បាស់ និងប្រើប្រាស់គុណធម៌ទាំងនោះឲ្យបានត្រឹមត្រូវតាមកាលៈទេសៈ ទើបអាចឲ្យអ្នកកំណត់ពីជម្រៅដួងចិត្តរបស់អ្នកបាន ។
១០. កំណត់គោលដៅជីវិតរបស់អ្នកឲ្យបានច្បាស់លាស់៖ ការកំណត់គោលដៅជីវិត មានន័យថា ជាការជ្រើសរើសអ្វីដែលល្អបំផុត និងចុងក្រោយបំផុតក្នុងជីវិត។ ជីវិតដ៏មានន័យ គឺជាជីវិតដែលអាចសម្រេចគោលដៅបាន ហើយគោលដៅធំផុតក្នុងជីវិតរបស់មនុស្សម្នាក់ៗគឺដើម្បីសុភមង្គល នេះគឺជាការលើកឡើងរបស់ទស្សនវិទូ អារីស្តូត ។ គោលដៅនៃជីវិតរបស់អ្នកជំនួញគឺដើម្បីទ្រព្យសម្បត្តិ គោលដៅនៃជីវិតរបស់អ្នកកាន់សាសនាគឺដើម្បីគោរពព្រះ គោលដៅនៃជីវិតរបស់អ្នកមានសីលធម៌គឺដើម្បីគុណធម៌ គោលដៅនៃជីវិតរបស់អ្នកចង់ល្បីល្បាញគឺដើម្បីកិត្តិយស គោលដៅនៃជីវិតរបស់អ្នកដឹកនាំប្រទេសគឺដើម្បីសុភមង្គលរបស់រាស្ត្រ ។
១១. ស្វែងយល់ពីគោលបំណងពិតក្នុងជីវិតរបស់អ្នក៖ គោលបំណង ជាអ្វីដែលមនុស្ស ចង់បាន និងជាហេតុផលដែលជំរុញឲ្យមនុស្សធ្វើអ្វីមួយដោយមានន័យ ។ ជាក់ស្តែង ព្រះសិទ្ធត្ថ មានបំណងចង់ឲ្យឆ្លងផុតពី ការកើត ចាស់ ឈឺ ស្លាប់ ហេតុដូច្នេះបានជាព្រះអង្គ ទ្រង់ចេញសាងផ្នួសដើម្បីឲ្យបានត្រាស់ដឹងជាព្រះពុទ្ធ ។ ប្រសិនបើអ្នកមិនអាចស្វែងរកគោលបំណងពិតក្នុងជីវិតរបស់អ្នកឲ្យឃើញនោះទេ មិនឈ្មោះថាអ្នកស្គាល់ខ្លួនឯងនោះឡើយ ។
១២. ស្វែងរកតម្លៃជីវិតរបស់អ្នកឱ្យឃើញ៖ ទស្សនវិទូ សូក្រាត ពោលថា មនុស្សឥតប្រយោជន៍ គឺជាមនុស្សដែលមិនស្គាល់ពីតម្លៃជីវិតខ្លួនឯង ហើយមនុស្សគ្មានតម្លៃរស់នៅដើម្បីតែផឹកស៊ី ប៉ុន្តែមនុស្សដែលមានតម្លៃវិញ ស៊ីផឹកដើម្បីគ្រាន់តែរស់ប៉ុណ្ណោះ។ បើតម្លៃពិតជាសំខាន់បែបនេះមែន តើតម្លៃមានអត្ថន័យយ៉ាងដូចម្តេច? តម្លៃគឺជាជំនឿដែលមនុស្សជឿជាពិសេសជឿលើអ្វីមួយខុស អ្វីមួយត្រូវ និងជឿលើអ្វីមួយដែលមានសារៈសំខាន់បំផុតនៅក្នុងជីវិត ហើយតម្លៃគឺជាអ្វីដែលគ្រប់គ្រងទង្វើរបស់មនុស្ស ។ អ្នកដែលមិនស្គាល់តម្លៃជីវិតរបស់ខ្លួននឹងរស់នៅក្នុងភាពរញេរញៃ ចិត្តគ្មានសណ្តាប់ធ្នាប់ និងជួបនូវភាពបរាជ័យដ៏ធ្ងន់ធ្ងរក្នុងជីវិត ប្រៀបបាននឹងទូកគ្មាន ច្រវា ។ ឧទាហរណ៍ តម្លៃជីវិតរបស់ទស្សនវិទូគឺ សេរីភាព ឯករាជ្យភាព សច្ចធម៌ គតិបណ្ឌិត យុត្តិធម៌ សុភមង្គល ភាពក្លាហាន ភាពស្មោះត្រង់ គិតពិភពលោកជាធំជាដើម ។ ដោយសារទស្សនវិទូស្គាល់នូវតម្លៃរបស់ខ្លួនច្បាស់បែបនេះទើបឈ្មោះថា ស្គាល់ខ្លួនឯង ។
១៣. ស្វែងយល់ពីប្រព័ន្ធវិនិច្ឆ័យរបស់ខ្លួនឱ្យបានច្បាស់ ៖ យុត្តិធម៌គឺជា គុណធម៌ទីមួយសម្រាប់ស្ថាប័ន នេះជាការលើកឡើង របស់ទស្សនវិទូ ចន រ៉ល ។ គោលដៅនៃការ វិនិច្ឆ័យគឺដើម្បីបាននូវភាពត្រឹមត្រូវ ឬដើម្បីស្វែងរកនូវយុត្តិធម៌។ ជីវិតគឺជាជម្រើស ជីវិតតែងតែគេចមិនផុតពីជម្លោះ ដូច្នេះការវិនិច្ឆ័យរឿងរ៉ាវទាំងក្នុងខ្លួន ទាំងក្រៅខ្លួន គឺពិតជាសំខាន់រហូតដល់មិនអាចធ្វេសប្រហែសសូម្បីតែមួយនាទី ព្រោះអ្នកអាចក្លាយជាមនុស្សល្អ ឬមនុស្សអាក្រក់ ជាមនុស្សកតញ្ញូ ឬមនុស្សរមិលគុណគឺអាស្រ័យលើការវិនិច្ឆ័យរបស់អ្នកចំពោះរឿងជុំវិញខ្លួនរបស់អ្នក ។ ដើម្បីវាយតម្លៃ ឬវិនិច្ឆ័យអ្វីមួយឲ្យបានត្រឹមត្រូវ អ្នកចាំបាច់ត្រូវមានគតិបណ្ឌិត និងគោលការណ៍ផ្ទាល់ខ្លួនដ៏រឹងមាំ ទើបអាចស្គាល់ថាខ្លួនឯងជានរណា ។
១៤. ស្វែងរកកត្តាជំរុញកម្លាំងចិត្តរបស់អ្នកឱ្យឃើញ៖ យានយន្តទៅមុខរួចអាស្រ័យលើប្រេងឥន្ធនៈ យ៉ាងណាមិញមនុស្សធ្វើការបានដោយសារកម្លាំងចិត្ត ។ មនុស្សជាទូទៅគិតថា ឳពុកម្តាយគឺជាកត្តាជំរុញកម្លាំងចិត្ត កូនជាកត្តាជំរុញកម្លាំងចិត្ត ប៉ុន្តែសម្រាប់ទស្សនវិទូវិញ មិនសូវជាឲ្យតម្លៃលើកត្តាជំរុញកម្លាំងចិត្តតាមរូបភាពនេះប៉ុន្មានទេ ព្រោះនេះគឺជាកាតព្វកិច្ចរបស់អ្នកក្នុងការដឹងគុណឳពុកម្តាយ ជាកាតព្វកិច្ចរបស់អ្នកក្នុងការចិញ្ចឹមកូនប៉ុណ្ណោះ។ ទស្សនវិទូខ្លះយល់ថា នេះគឺជាការជាប់ជំពាក់ទៅវិញនោះទេ ។ ដូច្នេះតើកត្តាជំរុញកម្លាំងចិត្តរបស់ទស្សនវិទូមានអ្វីខ្លះ? កត្តាជំរុញកម្លាំងចិត្តសំខាន់ៗរបស់មនុស្សរួមមាន តម្លៃជីវិត សច្ចធម៌ គោលបំណង សមិទ្ធផលដែលខ្លួនសម្រេចបាន ។
១៥. ចំណេះដឹង និងគតិបណ្ឌិត៖ ចំណេះដឹងគឺជាការដឹងអ្វីមួយច្បាស់លាស់ ការយល់ពីអ្វីមួយត្រឹមត្រូវ ឬជាជំនាញច្បាស់លាស់លើអ្វីមួយដែលបានមកតាមរយៈ បទពិសោធ ឬការសិក្សា។ ឧទាហរណ៍ ចំណេះដឹងផ្នែកច្បាប់ ចំណេះដឹងផ្នែកនយោបាយ ចំណេះដឹងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ចំណេះដឹងផ្នែកព្រះពុទ្ធសាសនាជាដើម។ ដើម្បីស្គាល់ខ្លួនឯងមនុស្សម្នាក់ៗចាំបាច់ត្រូវមាន ចំណេះដឹងអំពីជីវិតដែលចំណេះដឹងនេះអាចស្វែងរកតាមរយៈទស្សនវិទូនៅក្នុងទស្សនវិជ្ជា។ ដើម្បីមានគតិបណ្ឌិតអ្នកចាំបាច់ត្រូវប្រើប្រាស់ចំណេះដឹងឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ។ គតិបណ្ឌិតមិនមែនគ្រាន់តែជាកម្រងនៃចំណេះដឹងនោះទេ ប៉ុន្តែគតិបណ្ឌិតគឺជាការប្រើប្រាស់ចំណេះដឹងឲ្យបានត្រឹមត្រូវនៅក្នុងសង្គមដែលខ្លួនកំពុងរស់នៅ ដើម្បីដឹកនាំជីវិតរបស់ខ្លួនឲ្យបានល្អ និងអាចបង្ហាញមាគ៌ាដ៏ល្អដល់អ្នកដទៃផងដែរ ។ ម្យ៉ាងទៀតគតិបណ្ឌិត គឺជាការវិនិច្ឆ័យដោយភាពត្រឹមត្រូវនៅក្នុងជីវិត ជាដំបូន្មានដ៏ល្អដើម្បីដោះស្រាយរឿងមិនច្បាស់លាស់ទាំងឡាយដែលមាននៅក្នុងជីវិត។ ក្នុងន័យខ្លះគតិបណ្ឌិត មានន័យថាជាអាវុធសម្រាប់យកទៅប្រយុទ្ធជាមួយនឹងសត្រូវ ពោលគឺឧបសគ្គទាំងឡាយនៅក្នុងជីវិត ហើយវាគឺជាស្ពានសម្រាប់នាំមនុស្សទៅរកសុភមង្គលប្រកបដោយគុណធម៌ ។
១៦. កំណត់ធាតុផ្សំសំខាន់ៗនៃជីវិតដ៏ល្អរបស់អ្នក៖ ធាតុផ្សំនៃជីវិតដ៏ល្អមួយរបស់មនុស្ស ម្នាក់ៗគឺមិនដូចគ្នានោះទេ ប៉ុន្តែទស្សនវិទូអាចផ្តល់ជាស្តង់ដាររួមមួយសម្រាប់មនុស្ស ទាំងអស់ ដើម្បីឲ្យយើងយកទៅប្រើប្រាស់ក្នុងជីវិតរៀងៗខ្លួន ។ ទស្សនវិទូ ផ្លាតូ យល់ថា ជីវិតដ៏ល្អប្រសើរមួយត្រូវការ សេរីភាព ឯករាជ្យ ហេតុផល ភាពសាមញ្ញ ចំណេះដឹង ការចេះគ្រប់គ្រងអារម្មណ៍ ការងារសុច្ចរិត និងការរស់នៅឲ្យស្របតាមច្បាប់ធម្មជាតិជាដើម ។ ដូច្នេះយើងគប្បីកំណត់ធាតុផ្សំនៃជីវិតរបស់អ្នកឲ្យបានច្បាស់លាស់ ទើបឈ្មោះថាស្គាល់ខ្លួនឯង ។
១៧. បង្កើតទស្សនវិជ្ជាផ្ទាល់ខ្លួន៖ជាចុងក្រោយដើម្បីស្គាល់ខ្លួនឯងកាន់តែច្បាស់ អ្នកចាំបាច់ត្រូវមានទស្សនវិជ្ជាផ្ទាល់ខ្លួន។ កំពូលមនុស្សអច្ឆរិយប្រចាំសតវត្សរ៍ទី២០ គឺ អាល់បឺត អេនស្តេន យល់ថា បើអ្នកមិនអាចពន្យល់គេបាន មានន័យថាអ្នកពុំទាន់ យល់វាបានច្បាស់លាស់នោះទេ ។ យ៉ាងណាមិញ បើអ្នកមិនអាចបង្កើតទស្សនវិជ្ជាផ្ទាល់ខ្លួនបាន អ្នកក៏មិនអាចស្គាល់ខ្លួនឯងច្បាស់លាស់ដែរ។ ឧទាហរណ៍ “អ្វីដែលអ្នកមិនប្រាថ្នាចំពោះខ្លួនឯង ចូរអ្នកកុំប្រាថ្នាឲ្យវាកើតឡើងចំពោះអ្នកដទៃ” នេះគឺជាទស្សនវិជ្ជារបស់ខុង ជឺ ។ “ដរាបណាទស្សនវិទូមិនទាន់ក្លាយជាអ្នកដឹកនាំ បញ្ហារបស់ប្រទេសជាតិពុំមានថ្ងៃបញ្ចប់ឡើយ” នេះគឺជាទស្សនវិជ្ជារបស់ទស្សនវិទូ ផ្លាតូ ។ សុភមង្គល កើតមានចំពោះអ្នកដែលអាចកច្ចាត់នូវ អារម្មណ៍មិនល្អចេញពីក្នុងចិត្តរបស់ខ្លូនបាន នេះគឺជាទស្សនវិជ្ជារបស់ ព្រះពុទ្ធ ។ ដើម្បីស្គាល់ខ្លួនឯង ចូរសរសេរនូវការយល់ឃើញរបស់អ្នកចំពោះអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងដែលនៅជុំវិញខ្លួនអ្នកតាមតែអាចធ្វើទៅបាន ហើយប្រមូលផ្តុំជាទស្សនវិជ្ជាផ្ទាល់ខ្លួនរបស់អ្នក ។
ជារួមមក មកដល់សព្វថ្ងៃនេះពុំមានស្តង់ដារជាក់លាក់ ឬលក្ខខណ្ឌដាច់ខាតសម្រាប់ យកមកដើម្បីឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យស្គាល់ខ្លួនឯងនោះទេ ។ យើងគ្រាន់តែមានគំរូខ្លះៗ និងលក្ខខណ្ឌ ខ្លះៗដើម្បីយកមកពិចារណា និងសិក្សាស្វែងយល់តែប៉ុណ្ណោះ ។ ដូច្នេះមនុស្សម្នាក់ៗគប្បី ស្វែងយល់ពីខ្លួនឯងដោយខ្លួនឯង ដោយយកចំណេះដឹង និងបទពិសោធយកមកឆ្លុះបញ្ចាំង ទើបអាចនឹងស្គាល់ខ្លួនឯង និងធ្វើឱ្យជីវិតរបស់អ្នកកាន់តែមានន័យ ។
អត្ថបទដោយ ឈុន សំណាង អ្នករៀបរៀងសៀវភៅ ប្រជុំទ្រឹស្តីទស្សនវិទូល្បីៗ៕
អត្ថបទពាណិជ្ជកម្ម
