ព្រឹទ្ធាចារ្យ ពៀក ចាប៉ិច៖ អ្នកនិទានរឿងដែលមានទេពកោសល្យដ៏កម្រ
ស្វាយរៀង៖ ព្រឹទ្ធាចារ្យវោហារកោសល្យវដ្ដី ពៀក ចាប៉ិច គឺជាសិល្បករដែលមានទេពកោសល្យមួយរូបផ្នែកនិទានរឿង ឬហៅម្យ៉ាងទៀតថា(និទានរឿងល្ខោនបាសាក់ទោល)។ ការនិទានរឿងរបស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ ពៀក ចាប៉ិច គឺអាចធ្វើសំឡេងបានច្រើន ដូចជាសំឡេងតួឯកប្រុស តួឯកស្រី តួចាស់ ក្មេង ឥសី យក្ស និងតួផ្សេងៗទៀត ព្រមទាំងអាចធ្វើសំឡេងទ្របានផងដែរ។ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ នៅកម្ពុជាមិនសូវជាសម្បូរអ្នកមានទេពកោសល្យផ្នែកនេះច្រើនឡើយ។ ក្រោយពីមានលំហូរសិល្បៈទំនើបហូរចូលច្រើន ទីផ្សារនិទានរឿងក៏ធ្លាក់ចុះយ៉ាងគំហុក។
ដើម្បីបានជ្រាបច្បាស់សូមស្ដាប់បទយកការណ៍ដែលរៀបចំដោយកញ្ញា ប៉ូ សាគុន ដូចតទៅ៖
**audio1**
**audio1**
ដៃស្ដាំកាន់អន្លូង ដៃឆ្វេងទំនងកាន់ចានដាក់បបរដែលសល់ពីរបបប៉ុលពត ដើម្បីធ្វើជាឧបករណ៍ភ្លេងជំនួសឱ្យឧបករណ៍ភ្លេងឡោក្នុងវង់ភ្លេងបាសាក់ ដែលព្រឹទ្ធាចារ្យ ពៀក ចាប៉ិច យកមកជំនួយដល់ការនិទានរឿងរបស់ខ្លួន។ ក្រៅពីធ្វើសំឡេងទ្រចេញពីមាត់របស់លោក ចាននិងអន្លូងតែពីមុខនេះប៉ុណ្ណោះ ដែលជាឧបករណ៍ជំនួយដល់ការនិទានរឿងទាំងមូល។
ព្រឹទ្ធាចារ្យ ពៀក ចាប៉ិច ត្រូវសម្ដែងគ្រប់តួទាំងអស់ ក្នុងសាច់រឿងទាំងមូល ដោយត្រូវនិទានបណ្ដើរ ហើយដល់វគ្គកូដទ្រ លោកក៏ធ្វើសំឡេងទ្រពីមាត់របស់ខ្លួន និងគោះចានបណ្ដើរផង។
សិល្បៈនិទានរឿងល្ខោនបាសាក់ទោលនេះ មិនមានការសម្ដែងកាយវិការដូចល្ខោនបាសាក់វង់ធំនោះទេ គឺអ្នកនិទានគ្រាន់តែអង្គុយនៅលើឆាកផ្ទាល់នឹងកម្រាលក៏បាន ឬអង្គុយលើកៅអីក៏បាន។
ទេពកោសល្យនៃការប្រើសំឡេងបានច្រើនរបស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ ពៀក ចាប៉ិច មិនមែនមនុស្សគ្រប់រូបចង់ធ្វើ ហើយចេះតែអាចធ្វើបាននោះទេ វាត្រូវការទេពកោសល្យពីកំណើតផង និងការព្យាយាមខ្ពស់ផងដែរ។ ជាក់ស្ដែងសិល្បករ ពៀក ចាប៉ិច បានព្យាយាមហាត់រៀនជំនាញនេះតាំងពីនៅកុមារម្ល៉េះ។ ហ្វឹកហាត់ប្រើសំឡេងបានច្រើនហើយ តែត្រូវធ្វើយ៉ាងណាបែងចែកវាឱ្យដាច់ដោយឡែកពីគ្នា ជាកត្តាសំខាន់ដែលអាចទាក់ទាញអ្នកស្ដាប់បាន។
កាលពីក្នុងអំឡុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ៨០ សិល្បៈនិទានរឿងនេះមានការគាំទ្រច្រើនពីសំណាក់ក្មេងចាស់ប្រុសស្រី នៅតាមបណ្ដាខេត្តនានា ប៉ុន្តែមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន ទម្រង់សិល្បៈនេះធ្លាក់ចុះអ្នកគាំទ្រយ៉ាងគំហុក។
ស្ថិតក្នុងវ័យ៦៧ឆ្នាំនេះព្រឹទ្ធាចារ្យវោហារកោសល្យវដ្ដី ពៀក ចាប៉ិច មានជំនាញនិទានរឿង ឬហៅម្យ៉ាងទៀតថា(និទានរឿងល្ខោនបាសាក់ទោល) ដែលមានសមត្ថភាពប្រើសំឡេងបានច្រើន ទាំងក្មេង ចាស់ ប្រុស ស្រី កុមារ តួឯកស្រី តួឯកប្រុស តួឥសី តួយក្ស ធ្វើសំឡេងឧបករណ៍ភ្លេងទ្រ និងអាចធ្វើសំឡេងបានច្រើនទៀត។
ទម្រង់សិល្បៈមួយប្រភេទនេះមិនសូវជាបានផ្សព្វផ្សាយទូលំទូលាយប៉ុន្មានទេ ជាហេតុនាំឱ្យមានកូនខ្មែរជាច្រើន មិនដែលបានស្គាល់និងមិនដែលបានឮ។ កាលពីអំឡុងឆ្នាំ១៩៨០ ល្ខោននេះមានការគាំទ្រច្រើនពីអ្នកទស្សនា ដែលលោក ពៀក ចាប៉ិច ថាពេលសម្ដែងម្ដងៗមានអ្នកទៅមើលច្រើនដូចការសម្ដែងល្ខោនបាសាក់វង់ធំដែរ។ ចំណែកអ្នកហៅទៅបុណ្យផ្សេងៗ នៅតាមខេត្តនានាវិញ គឺត្រូវកក់ទុកមុនច្រើនខែទើបបាន ហើយតម្លៃសម្ដែងក៏ឡើងជាបន្តបន្ទាប់ដែរ។ «គេជួលដណ្ដើមគ្នាដំបូង។ ខ្ញុំយក២០រៀល ក្រោយទៀត៣០ ក្រោយទៀតអ្នកចង់ឱ្យខ្ញុំទៅសម្ដែងគេចេះតែឱ្យថ្លៃច្រើនឡើងរហូតដល់៣០០រៀល ខ្ញុំមិនទារទេគេជាអ្នកឱ្យ ដើម្បីបានខ្ញុំទៅ។ ប្រាក់ខ្មែរយើងហ្នឹង តែកាលពីសម័យនោះលុយថ្លៃ៣០០បានមាសមួយជី»។ នេះជាការបញ្ជាក់បន្ថែមរបស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ ពៀក ចាប៉ិច។
ប៉ុន្តែងាកមកពេលបច្ចុប្បន្ននេះវិញ ក្រោយពីមានសិល្បៈទំនើបចម្រុះច្រើន ហើយមធ្យោបាយទទួលបានព័ត៌មានទាំងនោះកាន់តែសម្បូរបែប ទម្រង់សិល្បៈនិទានរឿងមួយនេះ កាន់តែឃ្លាតឆ្ងាយទៅៗ ពីជនប្រុសស្រី។ សិល្បកររូបនេះបញ្ជាក់៖ «សម្បូរវីដេអូទូរទស្សន៍ច្រើនពេក គេមិនសូវហៅទៅទេ។ បើចាប៉ី អាយ៉ៃ ខាងក្រសួងហៅទៅខ្លះចំណែកខ្ញុំអត់សោះ»។
ត្អូញត្អែរទាំងអស់សង្ឃឹម ព្រឹទ្ធាចារ្យ ដែលមានដើមកំណើតនៅខេត្តស្វារៀងរូបនេះ ថាដោយសារតែបញ្ហាទីផ្សារមិនអំណោយផល កូនសិស្សរបស់លោក៧នាក់បានឈប់រៀន និងទៅរកការងារផ្សេងធ្វើដើម្បីបានប្រាក់ផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារ។ លោកបន្ថែម៖«កូនសិស្សខ្ញុំមាន៧នាក់ គេខំរៀនដែរ តែដល់មើលមិនមានទីផ្សារគេក៏ឈប់អស់ ទៅធ្វើការសំណង់បានប្រាក់ភ្លាមវិញទៅ»។
ដំបូងឡើយដើមហេតុដែលនាំឱ្យ សិល្បករ ពៀក ចាប៉ិច ចាប់យកជំនាញនិទានរឿង ក៏ព្រោះតែ កាលពីនៅអាយុ១២ឆ្នាំ លោកកើតជំងឺពិសកុកដែលបណ្ដាលឱ្យពិការភ្នែកទាំងសងខាង។ ដឹងខ្លួនឯងច្បាស់ថាមិនអាចធ្វើស្រែចម្ការបានដូចជាអ្នកមានភ្នែកភ្លឺ លោកក៏ចាប់ផ្ដើមដាក់ចិត្តដាក់កាយ ប្រកបរបរនិទានរឿងល្ខោនបាសាក់ទោលនេះ។ «ការខ្វះខាតគ្មានដីធ្វើស្រែច្រើន ខ្ញុំក៏បែបគំនិតដើរលេងបែបនេះ ព្រោះធ្លាប់ចេះស្រាប់ហើយ។ កាលនោះគេអញ្ជើញទៅច្រើន ព្រោះវាមិនទាន់មានមេក្រូសម្បូរ គេជួលទៅលេងតាមរោងបុណ្យ»។ លោក ពៀក ចាប៉ិច បញ្ជាក់។
ស្ដាប់ល្ខោនបាសាក់តាមវិទ្យុ និងឧគ្ឃោសនសព្ទ ដែលគេចាក់នៅតាមរោងបុណ្យ ព្រឹទ្ធាចារ្យ រូបនេះ ក៏រៀនធ្វើសំឡេងតាមបានគ្រប់តួអង្គទាំងអស់ក្នុងរឿង។ អាចនិទានរឿងបានតាំងពីអាយុ១២ឆ្នាំ តែក្នុងអំឡុងទសវត្សរ៍ទី៦០ ដល់សម័យប៉ុលពោត លោកមិនទាន់បានបញ្ចេញសមត្ថភាពនៅឡើយទេ រហូតដល់ឆ្នាំ៨០ទើបលោកបានចេញទៅសម្ដែងនៅតាមរោងបុណ្យផ្សេងៗ។
ថ្លៃសម្ដែងនៅឆ្នាំ១៩៨៥ គឺបានជាអង្ករ និងបានប្រាក់រៀល មិនដល់មួយរយរៀលផង។ ទោះជាប្រាក់កាលនោះទទួលបានតិចក្ដី តែវាមានតម្លៃខ្ពស់។ តម្លៃសម្ដែងចេះតែកើនឡើងពីមួយរោងទៅមួយរោង ព្រោះតែលោកមិនមានពេលទៅសម្ដែងគ្រប់គ្រាន់ ជាហេតុនាំឱ្យម្ចាស់ដើមបុណ្យដែលចង់បានលោកទៅពីធីរបស់ខ្លួន ក៏ហ៊ានឱ្យតម្លៃថ្លៃជាងគេ។
ក្រោយពីបានទៅសម្ដែងនៅតាមរោងបុណ្យក្នុងខេត្តនានា ដូចជាក្នុងខេត្តកំណើតរបស់ខ្លួន នៅខេត្តកំពង់ស្ពឺ ខេត្តកណ្ដាល ខេត្តកំពង់ចាម ជាដើមនោះ ធ្វើឱ្យកេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់លោកកាន់តែល្បីល្បាញ។ មានកេរ្តិ៍ឈ្មោះ ព្រោះតែទេពកោសល្យដ៏កម្រមានមួយនេះ សិល្បករ ពៀក ចាប៉ិច ក៏ត្រូវបានក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ ជ្រើសរើសឱ្យចូល ជាមរតកមនុស្សរស់ ។
ទម្រង់សិល្បៈដែលកម្រមានអ្នកស្គាល់ និងកម្រមានអ្នកចេះមួយនេះ បានរក្សារឿងព្រេងបុរាណខ្មែរ និងរឿងសម័យផងដែរ។ តាមពិសោធន៍ដែលធ្លាប់សម្ដែងនៅតាមខេត្តនានា លោក ចាប៉ិច សង្កេតឃើញថាការនិទានរឿងបុរាណមានអ្នកចូលចិត្តច្រើន ជាងរឿងសម័យ។ លោក ចាប៉ិច បញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះ៖«រឿងព្រេងមានក្មេងចូលចិត្តច្រើនជាងរឿងសម័យ ដូចថាមានយក្ស មានសំឡេងស្រីស្អាតអីចឹងទៅគេចូលចិត្ត»។
សិល្បកររូបនេះរម្លឹកថា កាលពីនៅក្មេងលោកអាចពត់សំឡេងបានល្អនិងពីរោះ តែរហូតដល់បច្ចុប្បន្ន ដោយសារតែវ័យកាន់តែចាស់ សំឡេងក៏មិនសូវបានល្អដូចពីមុនដែរ។ បច្ចុប្បន្នសិល្បកររូបនេះមិនមានមុខរបរអ្វីផ្សេងក្រៅពីការនិទានរឿងនេះទេ តែទីផ្សារសម្ដែងកាន់តែខ្សត់ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ។ ស្របពេលគ្មានទីផ្សារ សព្វថ្ងៃព្រឹទ្ធាចារ្យដែលមានទេពកោសល្យដ៏កម្រនេះ ទទួលប្រាក់ពីរដ្ឋផ្ដល់ឱ្យក្នុងមួយខែ៧០ម៉ឺនរៀល ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារ។ ជាឯកសម្រាប់បន្សល់ទុក មរតកមនុស្សរស់រូបនេះ បានថតរឿងនិទានដាក់ក្នុងវិទ្យុអប្សរា បាន២១រឿងដែរ។ បុរសមាឌស្ដើងសម្បុរសណ្ដែកបាយ ដែលមានកូន៦នាក់រូបនេះ មានក្ដីសង្ឃឹមថាកូនទី៣របស់លោក អាចនឹងស្នងទេពកោសល្យរបស់ខ្លួនទៅថ្ងៃអនាគត។ ព្រឹទ្ធាចារ្យ ពៀក ចាប៉ិច បញ្ជាក់បន្ថែម៖«មានកូនទី៣បានទៅមហោស្រពអានរឿងនិទាន និងរបាំ បានទទួលបណ្ណសរសើរ»៕
